تهیه مدل آب زیرزمینی دشت گوهرکوه و پیش‌بینی تاثیر اجرای طرح تغذیه مصنوعی دشت در تراز آب زیرزمینی

عدم وجود منابع آبهای سطحی و در نتیجه استفاده الزامی از منابع آبهای زیرزمینی در مناطق خشک و نیمه خشک کشور جهت تامین تقاضاهای روزافزون آب در نتیجه برنامه‌های توسعه اقتصادی-اجتمایی، نهایتاً منجر به بیلان منفی دشت‌های موجود در این نواحی و کاهش بیش از حد تراز آبهای زیرزمینی گردیده است. لذا تنها تمسک به شیوه‌های مدیریتی و استفاده بهینه از منابع آب با در نظر گرفتن توسعه پایدار تا حدودی می‌تواند افت سطح آب را کاهش دهد. لازمه مدیریت صحیح این منابع، شناخت دقیق نوسانات سفره آب زیرزمینی و تعیین رفتار آتی آن در قبال تغییرات اعمالی روی آنها می‌باشد. در این راه، استفاده از روش‌های نوین مدلسازی و تلفیق آنها باعث اخذ نتایج دقیق‌تر و صرف زمان و هزینه کمتر می‌گردد.

افت مستمر سطح آب زیرزمینی منجر به کسری مخزن و منفی شدن بیلان آب زیرزمینی آبخوان گوهرکوه واقع در شهرستان خاش استان سیستان و بلوچستان شده و بر اساس مطالعات انجام گرفته با کسری مخزن متوسط سالیانه حدود 4/12 میلیون متر مکعب مواجه گردیده است. میزان افت متوسط سالیانه در این دشت در یک دوره 5 ساله حدود 57 سانتیمتر بوده است. در مقاله حاضر، نحوه تهیه مدل ماندگار و غیرماندگار دشت با استفاده از مدل آب زیرزمینی GMS و تلفیق لایه‌های اطلاعاتی در محیط سیستم اطلاعات جغرافیایی GIS مورد بحث قرار می‌گیرد. در نهایت با استفاده از مدل کالیبره شده‌، تاثیر اجرای یک طرح تغذیه مصنوعی در شرق دشت گوهرکوه بررسی و میزان افزایش تراز آبهای زیرزمینی در کل دشت، یک سال بعد از اجرای طرح مذکور پیش‌بینی می‌گردد. نتایج نشان می‌دهد که اجرای طرح مذکور باعث افزایش سطح آب زیرزمینی تا حدود 1.7 متر در حوالی محل اجرای طرح تغذیه مصنوعی خواهد شد.

  تاریخ ثبت : 1 مرداد 1396
 ضیاءالدین ایدی - رئیس گروه تحقیقات
 1413